Voorzitter, over het Europese zeevervoersbeleid valt veel te zeggen. Ik ga dat niet doen. Ik zal me concentreren op enkele speerpunten.

Eerste speerpunt is het belang van de sector. 80% van de wereldhandel verloopt over zee en in die mondiale markt is het aandeel van de Europese vloot 41%. Binnen de Europese markt wordt 40% van alle goederen vervoerd door zeeschepen. Kortom, we hebben te maken met een economisch cruciale sector die te maken heeft met mondiale competitie.

Wanneer je dit goed beseft volgt vanzelf het tweede speerpunt: competitie. We weten dat over de wereld vele landen op uiteenlopende manieren hun zeevloot ondersteunen. Zouden we dat in Europa nalaten dan vlaggen in enkele jaren al onze schepen uit naar bijvoorbeeld Hongkong of Singapore. Dat zou niet alleen voor de vloot nadelig zijn maar meer nog, de totale maritieme cluster een dreun geven. Werkgelegenheid aan de wal bij banken, scheepswerven, verzekeringsinstellingen, logistieke bedrijven, opleiding- en onderwijsinstellingen en bedrijven actief op het gebied van innovatie en verbetering van milieuprestaties zou bij vertrek van onze vloten een onoverkomelijke klap krijgen.

Vanwege deze beide speerpunten roept mijn rapport de Lidstaten op, hun vlag te stimuleren. Het gaat daarbij om het verlenen van fiscale faciliteiten zoals een tonnagebelastingsysteem voor schepen en fiscale voordelen voor zeevarenden en reders. Alleen zo kunnen én de sector én de maritieme clusters ook voor de langere termijn in Europa van betekenis blijven.

Ik heb in dit verband een vraag aan de Commissaris: wanneer komt de Europese Commissie met regels voor de staatssteun aan zeehavens? Dat voorstel zou in het najaar komen maar ik weet niet, in welk jaar dat najaar valt. Voor mij is van belang, dat steun transparant wordt verleend en dat er goede verantwoording over wordt afgelegd. We moeten niet beginnen aan steun aan stilliggende terminals, net zo min als aan havens die geografisch zeer nabij derde landen liggen. Dat is in beide gevallen het geven van vitaminepreparaten aan een dood paard.

Tevens, voorzitter, in deze context een opmerking over paragraaf 5 van de ontwerpresolutie waar in de Engelstalige tekst wordt gesproken van ‘flags of convenience’. Ik vind dat een verkeerd begrip en had hier liever de enig juiste term gelezen, namelijk substandard schepen. Wat we immers niet willen zijn vlaggen en schepen die de minimumnormen op het gebied van veiligheid en sociaal beleid ontduiken. Het gaat om de kwaliteit van de vlag en een zogenoemde goedkope vlag is zeker niet automatisch een “flag of convenience”.

Ander speerpunt is het aantrekkelijk maken van de maritieme sector voor de jeugd. In Europa rukt de vergrijzing op dus moet er voor de jeugd extra veel gedaan worden. Er kan niet vroeg genoeg worden begonnen met voorlichting over de maritieme sector. Het deed me deugd te vernemen dat redersorganisaties ook al op basisscholen aan de slag gaan om jongeren te informeren over het werken op zee.

Tenslotte nog drie speerpunten: milieu, veiligheid en piraterij. De milieuprestatie van de zeescheepvaart moet beter. De nadruk moet daarbij worden gelegd op stimulerende maatregelen. Daarom mijn voorstel om op bunkerbrandstof die een slechte milieuprestatie geeft, een heffing in te voeren. En ook om het concept van de zogenoemde ‘groene havens’ te bevorderen. In die havens worden schonere schepen sneller geholpen en betalen ze minder havengeld. In feite introduceren we hiermee een bonus/malus systeem: doe je het goed op milieugebied dan levert dat voordeel op, zijn je prestaties onder de maat, dan raakt je portemonnee snel leeg.

Uiteraard is veiligheid speerpunt voor de zeevaart. Om te beginnen met safety. Lidstaten moeten het derde maritieme veiligheidspakket snel en correct implementeren. En terecht wordt, op basis van het Paris Memordandum of Understanding, het toezicht voortaan gebaseerd op risico’s en niet op basis van het scoren van een vast percentage. Europese lidstaten moeten er dan wel voor zorgen dat ze op de zogenoemde witte lijst van het Paris MOU komen: Slowakije moet dus een extra inspanning leveren !

Streng toezicht op bouw en onderhoud van schepen blijft nodig. Juist in tijden van economische teruggang weten we, dat dit helaas de eerste posten zijn waarop wordt bezuinigd. Dat kan natuurlijk niet en vraagt met name van de classificatiebureaus het voortzetten van stringent toezicht.

Tenslotte, piraterij en de ATALANTA-missie. Wij steunen die missie volledig en ik vind die nu al een succes en toonbeeld van Europese samenwerking: nog afgelopen week heeft de Nederlandse marine een Duits koopvaardijschip bevrijd van piraten. Wel is het van belang dat alle reders gebruik maken van de bescherming van de ATALANTA-missie. Ga vooral niet op eigen houtje varen.

Afrondend, veel dank aan Commissaris Kallas en zijn mensen! Wij kijken nu uit naar de aangekondigde routekaart voor uitwerking van het beleid. In die routekaart kunnen nu de aanbevelingen vanuit het Europees Parlement volop worden meegenomen.

Peter van Dalen

Europarlementariër voor de ChristenUnie

Het rapport kunt u hier vinden.