Vandaag staat het het debat over de toestand in Afghanistan op de agenda. Bas Belder probeert een genuanceerd beeld neer te zetten van de huidige toestand van het land.

Mevrouw de Voorzitter,

Zeer recent verscheen in Middle East Intelligence Bulletin een prikkelende analyse van de Afghaanse politieke situatie onder de titel: "Afghanistan: The Gulf between Report and Reality". De auteur, een bereisde journalistieke Afghanistan-veteraan, zet daarin het gangbare westerse beeld over Kaboel en omstreken op zijn kop!

Op grond van eigen waarnemingen ontzenuwt John Jennings het schrikbeeld van het Afghaanse platteland als een oriëntaals "Wilde Westen". Op enkele locale uitzonderingen na neemt hij een veilige en vreedzame samenleving waar. Kortom, geen provinciale "warlords" die onafgebroken elkaar en de bevolking het leven ondragelijk maken. Integendeel, bemoedigende signalen van wederopbouw alsmede de terugkeer van honderdduizenden Afghaanse vluchtelingen uit de buurlanden Pakistan en Iran. "De overgrote meerderheid van gewone Afghanen die in streken wonen waar geen Taliban-restanten actief opereren, hebben het vandaag beter dan ooit sinds 1978", oordeelt Jennings.

Daar zou interim-president Karzai toch alle belang bij moeten hebben! Het tegendeel lijkt waar volgens het geschetste scenario. Want met de hulp van Isaf en Navo streven de "technocraten" in Kaboel naar de militaire en politieke uitschakeling van de anti-Talibankrachten in de provincies. Precies die Pashtuunse agenda roept het grote gevaar op een algemene opstand tegen een van buitenaf opgelegd regime. Een Afghaanse traditie.

De toekomst van Afghanistan als een natiestaat is in de visie van Jennings veel meer gebaat bij een voorzichtige, geleidelijke opbouw van onderop, bij politieke consensus tussen de de facto regionale autoriteiten, die uiteindelijk ook een zwak centraal gezag gedogen. Verstoring van dit fragiele proces zou de Taliban-krachten een tweede kans geven, zo ook hun antiwesterse Pakistaanse beschermheren. Een regelrechte nederlaag voor het Westen in de strijd tegen het islamistische terrorisme.

Mevrouw de Voorzitter, uit de paragrafen 12 en 13 van zijn rapport blijkt dat collega Brie het acute spanningsveld onderkent. Jammer genoeg diept hij dit fundamentele probleem voor Afghanistans staatkundige toekomst niet uit. Hoe kijken Raad en Commissie er tegen aan? Het gaat toch over geen kleine zaak: een juiste, wijze internationale strategie voor een broedplaats van internationale terreurnetwerken.

Bas Belder