Europees beleid voor embryo

dinsdag 19 november 2002 11:01

De Brusselse agenda is gevarieerd, maar embryo’s? Dat is wel heel opmerkelijk. Medische en ethische zaken behandelen landen doorgaans zelf. Toch staan ze nu op de agenda, omdat de vijftien EU-landen onenigheid hebben over onderzoek op embryo’s en Europees geld daarvoor.

Aldus besloten in Brussel
Een Europees beleid voor embryo’s Bas Belder en Frank van der Maas

De Brusselse agenda is gevarieerd, maar embryo’s? Dat is wel heel opmerkelijk. Medische en ethische zaken behandelen landen doorgaans zelf. Toch staan ze nu op de agenda, omdat de vijftien EU-landen onenigheid hebben over onderzoek op embryo’s en Europees geld daarvoor. Is beleid vanuit Europa nodig?

Doorgaans is Europa ervoor geknipt om problemen op te lossen die landen zelf niet meer aankunnen. En waar staan we nu?

De reden dat de embryo’s op de agenda kwamen, is dat de Europese biotechnologie achterloopt op die van de Verenigde Staten. Een probleem of niet, het bracht de Europese Commissie ertoe biotechnologie tot het belangrijkste speerpunt te maken van het nieuwe onderzoeksprogramma. Het programma behelst totaal 17 miljard euro en moet het Europees onderzoek concurrerender maken. De Europese Commissie maakt daartoe een voorstel voor een onderzoeksprogramma. Uiteindelijk leidt een dergelijk voorstel tot een wetgevende tekst. Het programma zal al op 1 januari 2003 in alle lidstaten van de Europese Unie van start moeten gaan.

Er kunnen echter geen wetten worden gemaakt of aangepast zonder dat het Europees Parlement en de Raad ermee instemmen. In het Europees Parlement kan het politieke spectrum dus zijn stem laten gelden. De leden van het Europees Parlement vertegenwoordigen namelijk niet hun land, maar een politieke fractie.

De landen zijn daarentegen vertegenwoordigd in de Raad, die bestaat uit vijftien vakministers. Voor embryo-onderzoek zijn dat de Ministers van Onderzoek.

Dat de Raad met het Europees Parlement tot overeenstemming moet komen, is een van de zwaarste bevoegdheden van het Parlement en wordt de medebeslissingsprocedure genoemd.

Het Europees Parlement wilde niet dat embryo’s gecreëerd worden enkel en alleen voor onderzoek. Evenmin wilde zij dat embryo’s zouden worden gekloond als middel voor voortplanting, het zogenoemde reproductief kloneren. Zij vroeg daarom om een duidelijker ethische begrenzing.

De Raad heeft natuurlijk ook zijn interne overwegingen. De ministers van de vijftien landen waren aanvankelijk niet op één lijn te krijgen. Landen als Ierland en Italië wilden in het onderzoek op embryo’s niet zover gaan als bijvoorbeeld Nederland en Engeland. Dat onderzoek is in Ierland en Italië verboden. Het is waarschijnlijk dat de Ierse en Italiaanse burgers er moeite mee zouden hebben indien hun belastinggeld naar onderzoek gaat dat in hun eigen land strafbaar is.

Nadat het Europees Parlement de wet had goedgekeurd, stelde de Raad alsnog ethische grenzen. Dit moest het voorstel voor alle landen acceptabel maken. Zo werd het creëren van embryo’s voor onderzoek uitgesloten van financiering. Ook steun voor onderzoek op embryo’s die resteren na reageerbuisbevruchting werd uitgesloten. De reacties in het parlement waren heftig en verdeeld; tussen én binnen de politieke fracties. Het CDA en de socialisten waren niet gelukkig. ChristenUnie en SGP zijn wel blij dat dit omstreden onderzoek geen financiële steun vanuit Europa krijgt. Eerdere voorstellen die ze in het parlement hebben gedaan, lagen ook in die lijn.

De onenigheid tussen Raad en Europees Parlement leidde uiteindelijk tot een tijdelijke uitsluiting van financiering op deze terreinen. Die tijdelijke stop duurt tot volgend jaar. Ondertussen moet er, eind 2003, Europese wetgeving zijn voor de ethische aspecten van onderzoek. De tijdelijke financieringsstop zal dan worden opgeheven of verlengd. Het parlement heeft zich er sterk voor gemaakt om dan weer volledig te worden betrokken in het besluitvormingsproces. Het debat zal weer oplaaien bij het eerstvolgende discussiestuk van de Europese Commissie in het voorjaar van 2003. Te voorzien is dat ChristenUnie en SGP tegen opheffing zullen zijn en het CDA wellicht voor. Biotechnologie wordt van groot belang geacht voor de economische groei. En we krijgen er allemaal mee te maken. Bijvoorbeeld genetisch gemodificeerde tomaten. Het zou moeten leiden tot een betere smaak, langere houdbaarheid en dergelijke. De biotechnologiesector heeft de afgelopen jaren hoge groei gekend. Toch zal de concurrentiekracht van de economieën in Europa het niet moeten hebben van ethisch omstreden onderzoek.

Bas Belder is lid van het Europees Parlement voor de ChristenUnie-SGP. Frank van der Maas is beleidsmedewerker in die fractie.

« Terug

Reacties op 'Europees beleid voor embryo'

Geen berichten gevonden

Log in om te kunnen reageren op nieuwsberichten.