Europees Nabuurschapsbeleid

Straatsburg, woensdag 18 januari 2006

MdV,

Terecht schenkt collega Tannock in zijn interessante rapport aandacht aan de hedendaagse situatie in EU-buurland Wit-Rusland. Met name in paragraaf 56 spoort hij alle Europese Instellingen aan tot versterking van de steun aan de Wit-Russische burgermaatschappij en ´s lands politieke oppositie.

Tegen die achtergrond zou ik mevrouw de Commissaris willen vragen hoe ver het staat met de Brusselse plannen om een delegatie te vestigen in Minsk. Let wel, een delegatie die metterdaad kan opereren vanuit de eigen doelstellingen, vanuit  de gedeelde gehechtheid van de lidstaten van de Unie aan de democratische rechtsstaat. Een ideaal communicatiekanaal voor de Commissie richting Wit-Russische burgerbevolking! Een onmisbare voorwaarde ook om uiteindelijk tot een actief nabuurschap met Belarus te komen.

Naar ik vrees, voelt het huidige autoritaire regime van president Loekasjenko daar weinig voor. Het wenst waarschijnlijk een tandeloze Europese delegatie op eigen grondgebied als internationale legitimatie. Mevrouw de Commissaris, houdt deze opstelling van Minsk soms de komst van een Europese delegatie in de Wit-Russische hoofdstad tegen?

Rapporteur Tannock ijvert evenzeer voor een politiek vergelijk over de al zo lang slepende kwestie-Transnistrië. Daartoe roept hij dan ook alle betrokken partijen op. Onheilspellend genoeg voor Moldova heeft een tweetal van deze betrokken partijen –Rusland en Oekraïne– net een maand geleden een gezamenlijke verklaring over het Transnistrië-conflict uitgegeven zonder én over Chisinau. De presidenten Poetin en Joesjtsjenko kenden trouwens daar evenmin de VS, de EU en Roemenië in. Gezamenlijk benoemden zij Rusland en Oekraïne tot "garantiemachten" in Moldova en Transnistrië. De herhaling van een eerdere zet uit 1997 van Jevgeni Primakov, die overigens geen enkele internationale steun kreeg en door Moldova expliciet van de hand werd gewezen.

En passant werpen Poetin en Joesjtsjenko zich thans zelfs samen op tot verantwoordelijken "voor vrede, stabiliteit en het welzijn van het volk van Moldova, van Russen en Oekraïners op beide oevers van de Dnjester". Dat impliceert gewoonweg een Russisch-Oekraïens condominium. Tegelijk accepteerden Kiev en Moskou op 15 december 2005 elkaars 'oplossingen' voor de kwestie-Transnistrië als "complementair". Doorzichtige voorstellen die neerkomen op een bezegeling van een staatkundige tweedeling van Moldova, van een internationale legitimering van Ruslands militaire aanwezigheid in Transnistrië en van een "democratische, neutrale staat Moldova". Mevrouw de Commissaris, hoe interpreteert u deze bilaterale afspraak tussen Poetin en Joesjtsjenko over Moldova´s toekomst in de context van het Europees nabuurschapsbeleid?