Van Dam (Christenunie-SGP). – Voorzitter, op 1 april 1997 is, tenminste op papier, de liberalisering van de interne markt voor de luchtvaart voltooid. Dat is zodanig zonder grote schokken verlopen dat de Nederlandse pers sprak van een "gefluisterde Big Bang’ . Er is dan ook geen moordende concurrentie tussen de grote carriers uitgebroken en de prijzen van de tickets zijn niet spectaculair gedaald. Toch is de structuur van de luchtvaartmarkt in Europa in de afgelopen tien jaar fundamenteel veranderd. Op de markt in de Europese Unie zijn de grote luchtvaartmaatschappijen zich aan het hergroeperen. Intussen is het aantal verbindingen bescheiden gegroeid en de markt dynamischer geworden. Dat blijkt onder meer uit de opkomst van de lowbudget maatschappijen. Ook zijn de vliegtickets op de routes waar concurrentie is ontstaan, goedkoper geworden.

Dat de liberalisering kalm is verlopen is ook een gevolg van de spectaculaire groei die de luchtvaart helaas de laatste jaren doormaakt. Hierdoor zijn ontslagen op grote schaal, ondanks het voortdurende streven naar meer efficiëntie, achterwege gebleven.

Het verslag van de Commissie gaat vooral in op de efficiëntie en de concurrentie in de luchtvaart. De Commissie noemt terecht de grondafhandeling en de luchtverkeerscontrole terreinen waar nog belangrijke besparingen te behalen zijn. Maar ik meen dat in de toekomst ook gekeken moet worden naar eerlijke concurrentie tussen de verschillende modaliteiten van transport. Vergeleken met het personenvervoer per trein of bus wordt het vliegverkeer nog altijd verkapt gesubsidieerd. Ik doel hierbij onder meer op de taxfree verkoop en de goedkope kerosine. Terecht wordt de taxfree verkoop op de luchthavens voor vluchten binnen de Europese Unie binnenkort afgeschaft. Maar voor een eerlijke concurrentie tussen de vervoersmodaliteiten is meer nodig. Daarom is invoering van een belasting op kerosine in de Unie dringend gewenst. Belastingvrije kerosine in een interne markt is, met excuses aan de tolken, pas echt "zwaanzinnig’ .