Deze week staat het rapport van de Duitse europarlementariër Peter Liese op de agenda. Dit rapport handelt over het gebruik van stamcelonderzoek van embryo's of adulte stamcellen. Op maanmdag voerde Hans Blokland hierover het woord. Op donderdag is er over dit rapport gestemd. Onder de doorverwijzing opinie staat een verslag van deze stemming.
_________________________________________________________________________

MdV,

Gaat de Europese Unie een onderzoek met menselijke embryo’s financieren, ja of nee? Dat is de centrale vraag.
Het grote belang van dit onderwerp, zit’em hierin: de discussie over financiering is eigenlijk een discussie over ethiek. Een discussie over goed en kwaad. Niet: is financiering goed of niet, maar: is dit onderzoek op zichzelf goed of niet? Dat is waar het werkelijk over gaat.
Als we discussiëren over financiering van stamcelonderzoek, waarom kunnen we dan niet gewoon stellen dat in veel lidstaten dit onderzoek niet toegestaan is, en dat we daar dus geen gemeenschappelijke middelen voor moeten inzetten? Wat is er mis met deze redenering? Als het in sommige lidstaten niet gedaan zou worden, okee, maar het is in een aantal lidstaten strafbaar. Hoe kunnen we nu van lidstaten vragen mee te betalen aan onderzoek waar men fundamentele bezwaren tegen heeft? Dat is toch een klap in het gezicht van die Unie-genoten?
Ik ben voorstander van stamcelonderzoek. Ik zie het als onze plicht om te zoeken naar therapieën voor ziekten die nu nog als ongeneeslijk worden gezien. Ik ben er ook voor dat de EU daar financiële middelen voor bestemt. Maar, en nu komt wat mij betreft de ethiek om de hoek kijken, dit onderzoek mag niet ten koste gaan van ander menselijk leven. Menselijk leven, in welk stadium van de ontwikkeling dan ook, mag nooit slechts instrumenteel gebruikt worden!
Het voorstel van de Commissie moet dus afgewezen worden vanwege de strafbaarheid binnen de Unie en de vernietiging van menselijk leven. Daar komt nog bij dat het commissievoorstel niet strookt met gemaakte afspraken! De Raadsnotulen vermelden dat de Commissie een voorstel zal indienen waarin verdere richtsnoeren worden gegeven voor de beginselen inzake de besluitvorming over de communautaire financiering van onderzoeksprojecten waarbij menselijke embryo's en menselijke embryonale stamcellen worden gebruikt. Het moet dus gaan over richtsnoeren voor beginselen voor financiering. Maar het Commissievoorstel gaat over voorwaarden voor financiering. En dit is dus iets anders dan richtsnoeren voor beginselen voor financiering!
Een beginsel zou kunnen zijn: geen Europese financiering van onderzoek wat vernietiging van menselijk leven tot gevolg heeft. Een ander voorbeeld van een beginsel is, overeenkomstig het subsidiariteitsbeginsel: geen financiering van onderzoek wat in bepaalde lidstaten verboden is. Nog een voorbeeld uit mijn amendement 55: geen ethisch bezwaarlijk onderzoek financieren, als er minder bezwaarlijke alternatieven mogelijk zijn.
Alhoewel de Europese Commissie anders beweert, zijn er in de kwestie van stamcelonderzoek wel degelijk alternatieven, namelijk het onderzoek met menselijke somatische stamcellen (de zogenoemde adulte stamcellen). Over dit punt is recent een onderzoeksrapport verschenen van het Nederlandse Lindeboom instituut in samenwerking met het Israëlische ‘Business Ethics center of Jerusalem’. Dat stelt, onder verwijzing naar tientallen wetenschappelijke publicaties, dat de laatste wetenschappelijke ontwikkelingen met adulte stamcellen een heel scala aan mogelijkheden van behandelingen van degeneratieve ziekten bieden, die niet afhankelijk zijn van onderzoek waarbij menselijke embryo's vernietigd worden. Deze ontwikkelingen, ik citeer, “seem to indicate that embryonic stem cells are not essential for medical progress.” Einde citaat. Er zijn dus alternatieven voor het vernietigen van menselijke embryo’s!
Tenslotte, als dit Parlement zich niet wil concentreren op het financieren van alleen volwassen stamcelonderzoek, verdient toch de benadering van het verslag Liese veel steun. Amendement 61 bijvoorbeeld. Hopelijk kunnen we op deze wijze komen tot een oplossing van de impasse tussen voor- en tegenstanders, zoals voorgesteld in amendement 24 van collega Nistico. Dat vormt een substantiële verbetering van het Commissievoorstel. Het onderzoek brengt dan geen vernietiging van embryo’s met zich mee, maar maakt gebruik van bestaande stamcellijnen!

Hans Blokland