Bron: Reformatorisch Dagblad

door Bas Belder en Marleen Bosman- Schouten

Miljoenen betogers protesteerden afgelopen zaterdag tegen een oorlog in Irak. Teksten als ´Bush oorlogsmisdadiger´, ´No to War´ en ´No Blood For Oil´ werden in alle demonstraties gescandeerd. Deze voornamelijk westerse afkeer van gedwongen ontwapening van Irak is onverantwoord. Het toont een omkering van oorzaak en gevolg aan. In plaats van Saddam krijgt Bush de schuld. Bovendien houdt deze afkeer Saddam Hoessein in het zadel en blijft de Iraakse bevolking onder een terreurregime. Voorts belast het de wereld mogelijkerwijs nog jaren lang met een regime dat uit is op actieve beheersing van de meest explosieve regio ter wereld.

Geen redelijk mens ontkent de slechtheid van Saddam Hoessein en de verwoestende effecten van zijn bewind op de Iraakse bevolking. De vier miljoen Irakezen die het Ba´athbewind ontvluchtten, zijn de levende en overtuigende bewijzen. De beelden van massamoorden op Koerden en Sji´iten gingen de hele wereld over. De huidige bevolking in het Tweestromenland lijdt nog steeds onder de ijzeren vuist van de Iraakse alleenheerser. Niet alleen zijn martelingen en executies van tegenstanders aan de orde van de dag, ook gelden uit het olie-voor-voedsel-programma´s komen voornamelijk ten goede aan de machthebbers. Hongerende moeders en kinderen waren voor hen alleen relevant als propaganda-materiaal. Saddam Hoessein heeft iedere morele aanspraak op bescherming van zijn prerogatieven verloren.

Dit is een standpunt dat geen westers land zal tegenspreken. Punt is echter dat een aantal van deze landen weigert in te zien dat deze man een gevaar is voor het Midden-Oosten, en daarmee voor de wereldvrede.
Allereerst neemt men het pathologische in zijn karakter en zijn vaste wil tot heersen over de gehele regio, niet serieus genoeg. Saddam vergelijkt zichzelf echter niet voor niets graag met Nebukadnezar. Er is alle reden voor zijn aspiraties wel degelijk serieus te nemen. Alleen al omdat de aanvallen op Iran en Koeweit hebben laten zien dat de ‘man van vele dagen’ ook tot daden overgaat, als hij de kans schoon ziet. Zijn standpunt over de invasie in Koeweit illustreert zijn denken. Saddam heeft daarover gezegd dat het een fout was. Niet vanwege de aanval zelf, maar vanwege het feit dat hij de aanval uitvoerde net voordat hij nucleaire wapens bezat. Door de Golfoorlog werd zijn nucleaire programma immers weer jaren in tijd teruggeworpen. Ook Irak-kenners betwijfelen niet dat zijn aspiraties verder reiken dan alleen zijn buurlanden, en dat ook Saoedi-Arabië of zelfs de hele Golfregio er onder vallen. Daarbij schuwt hij niet de staat Israël als afleidingsmanoevre in zijn machtsspel in te zetten.

Saddam Hoessein combineert bovendien een grote kennis van moderne wapenkunde door Iraakse wetenschappers met strategisch inzicht en sluwheid. De Iraakse ´coöperatie´ met de VN en het wapeninspectieteam demonstreert zijn handigheid in het ontwijken van eisen, in het zaaien van verdeeldheid binnen bondgenoten en in het rekken van tijd totdat van uitstel afstel komt. Tot op vandaag voldoet Irak niet aan de eisen van de internationale gemeenschap.
In het huidige tijdsgewricht kan hij niet veel meer, maar de wereld zal niet altijd zo gespitst blijven op het probleem-Irak. Zodra de aandacht van de internationale aandacht verslapt, zal hij zijn streven naar beheersing van het Midden-Oosten hervatten. Dat zien de Arabische landen ook in. Is het immers niet opvallend dat onder de vele massale demonstraties er nauwelijks één in de Arabische landen - Irak en bondgenoot Syrië zijn uitzonderingen - te zien geweest is? De angst voor een botsing der beschavingen als gevolg van een oorlog in Irak zou wel eens minder reëel kunnen zijn dan vaak wordt verondersteld.
Ook blijft altijd de verleiding VN-resoluties minder serieus te nemen dan Iraakse olie en lucratieve contracten. Dit raakt vooral Frankrijk en Rusland, landen die grote oliebelangen in Irak hebben. Deze landen zijn in het verleden niet voor niets verdacht van ontduiking van het olie-embargo. Wat zal de dictator echter doen met de gelden, die uit zijn oliebronnen voortvloeien?
Al met al blijft het Iraakse regime een sluimerend gevaar in een regio, die door haar geloofsconflicten en olievoorraden de hele wereld in een crisis kan storten. Dat laatste bedreigt niet alleen Amerika, maar juist ook Europa. Volgens recente statistieken van het BP Statistical Review of World Energy is het oude continent relatief afhankelijker van olie uit het Midden-Oosten dan de Verenigde Staten.

Deze overwegingen zeggen nog niets over de volkenrechtelijke legitimatie van een aanval op Irak. De wenselijkheid van een expliciet mandaat van de VN staat niet ter discussie. Maar de vraag doet zich wel voor of het gebrek aan Iraakse medewerking aan de VN-eisen, een kleine twintig VN-resoluties later, nog steeds zonder gevolgen kan blijven. Getuigt de visie dat een nieuwe resolutie van de VN noodzakelijk is, niet van een erg absolutistische kijk op het volkenrecht? Volkenrecht is immers geen strafrecht én de leden van de VN zijn geen onpartijdige rechters.

Oorlog is afschuwelijk, en de prijs van ontwapening van Irak kan hoog zijn. Containment is echter evenmin zonder risico´s. Instandhouding van het Iraakse regime nu, zou over enkele jaren wel eens kostbaarder kunnen uitpakken. En dat zowel in termen van mensenlevens, als van internationale stabiliteit, wereldeconomie en milieu op de langere termijn. Het ware te wensen geweest dat de demonstranten zaterdag voor deze overwegingen oog hadden gehad.

Drs. Bas Belder en Mr. drs. Marleen Bosman- Schouten zijn respectievelijk europarlementariër voor ChristenUnie-SGP en beleidsmedewerker van deze fractie