Bron: Friesch Dagblad

door Hans Blokland

Het zal in Friesland waarschijnlijk niet opgevallen zijn, maar afgelopen maand is het 10-jarige bestaan van de Europese interne markt “gevierd”. Hoewel; zelfs in het Europees Parlement heb ik niets gemerkt van herdenking, laat staan feestvreugde. Wat destijds bekend stond als “Europa 1992”, ging in werkelijkheid pas in op 1 maart 1993. Vanaf die datum dient er een vrij verkeer van goederen, diensten, personen en kapitaal te zijn binnen de grenzen van de Europese Unie.

In de afgelopen tien jaar zijn de ontwikkelingen in Europa doorgegaan en is er veel veranderd. In de eerste plaats is er hard gewerkt aan de voltooiing van de interne markt. Om te voorkomen dat er oneerlijke concurrentie plaatsvindt, dienen de handelsregels van de verschillende lidstaten op elkaar afgestemd te zijn. Ook allerlei eisen voor producten en productieprocessen zijn geharmoniseerd, zoals deze gelijkschakeling zo mooi heet. U kunt hierbij denken aan benzine van EURO 95 of minimumnormen voor de uitstoot van schadelijke stoffen bij de electriciteitsproductie. Het zal duidelijk zijn dat bij een vrij verkeer van goederen het wel handig is als we deze goederen eerlijk met elkaar kunnen vergelijken. Hiervoor is een minimale kwaliteit van een product nodig, zodat er vooral op de prijs geconcurreerd kan worden.

Het zal duidelijk zijn dat in de concurrentiestrijd de belangen voor de consument gewaarborgd dienen te worden. Om die reden worden er minimumnormen vastgesteld voor veiligheid, volksgezondheid en milieu. In het verdrag van de Europese Unie is zelfs een artikel opgenomen waarin staat dat een hoog niveau van consumentenbescherming gewaarborgd dient te zijn. Het gaat hierbij tevens om de bescherming van de economische belangen van de consument. In de praktijk blijkt echter dat er nauwelijks Europese wetgeving is op basis van het verdragsartikel inzake consumentenbescherming. Begrijpelijk eigenlijk, aangezien de consument al beschermd wordt door de regels inzake veiligheid, gezondheid en milieu. Maar voor het Europees Parlement was er kennelijk toch alle reden toe om de Europese Commissie te verzoeken om meer wetgeving te maken die gebaseerd is op consumentenbescherming. Kennelijk is er een angst dat een verdragsartikel gediscrimineerd wordt doordat deze minder gebruikt wordt dan andere verdragsartikelen.

In maart vond er in het Europees Parlement in Straatsburg een debat plaats over de toekomst van het Europese Consumentenbeleid. Volgens de Europese Commissie is er dringend behoefte aan dat de regels van de verschillende lidstaten op elkaar afgestemd worden. De uiteindelijk bedoeling hiervan zou zijn dat de consumenten beschermd worden en de consumentenorganisaties een belangrijker rol gaan spelen dan op dit moment het geval is. Bij de bestudering van de voorstellen kreeg ik echter steeds meer de indruk dat het vooral gaat om de bevordering van het consumentisme. Men vond namelijk dat er, ondanks de interne markt, veel te weinig producten door consumenten gekocht worden in andere lidstaten. Hiermee wordt ontkend dat taal, afstand en cultuurverschillen de belangrijkste barrières voor consumenten zijn. Daar zal men in Friesland zeker ook van doordrongen zijn. Ook verkoop op afstand, bijvoorbeeld via internet, geniet nog niet het volle vertrouwen van de consument. Nu doet de Europese Commissie net alsof de oorzaak ligt in de onbekendheid met de regelgeving in andere EU-landen. Ik vraag me dan gelijk af of de consument wel op de hoogte is van de regelgeving in het eigen land.

In plaats van de consument te gebieden “Gij zult in geheel Europa consumeren”, kan beter gewerkt worden aan het vertrouwen van de consument. Als we willen investeren in het vertrouwen van de consument moeten we vooral investeren in de betrouwbaarheid van producten en diensten. Bovendien ben ik van mening dat een goed geïnformeerde consument zelf zijn keuzes kan maken. Waar het om gaat is dat we proberen een evenwicht te vinden tussen bescherming en verantwoordelijkheid van de consument. In de praktijk komt het er op neer dat zowel producent als consument zijn verantwoordelijkheid moet nemen. Een uniform juridisch kader zal niet veel helpen om het consumentenvertrouwen te waarborgen. Er wordt echter beweerd dat er sprake is van fragmentatie van de interne markt. Wat dit precies betekent is mij niet duidelijk geworden. Tevens heb ik nooit gemerkt dat consumenten dit als probleem ervaren.
Ik kan me wel voorstellen dat we in het kader van consumentenbescherming oneerlijke handelspraktijken proberen aan te pakken.

En ander raar fenomeen is dat het Europees Parlement een aparte status wil geven aan specifieke groepen consumenten, zoals vrouwen, senioren, jongeren en culturele minderheden. Betekent dit dat er minder rekening wordt gehouden met blanke mannen van middelbare leeftijd ? Tenslotte wilde het Europees Parlement de Raad terecht wijzen over het feit dat consumentenbeleid in een bepaalde vakraad wordt ingedeeld. De Raad van ministers kan en mag zijn werk zelf organiseren, daar hoeft het Europees Parlement zich niet mee te bemoeien. In het Europees Parlement houden we er ook niet van als de Raad zich bemoeit met onze interne organisatie of werkwijze. Bovendien kunnen we de keuze van de Raad positief opvatten door te zeggen dat zij consumentenbeleid integreren in andere beleidsterreinen. Het consumentenbeleid een aparte status geven en optuigen heeft geen zin. Het Europees Parlement kan de consumenten een betere dienst bewijzen door te zorgen voor eerlijke concurrentie, bescherming van het milieu, veiligheid en volksgezondheid. Op deze manier worden de consumenten het beste beschermd.


Hans Blokland
Namens de ChristenUnie-SGP lid van het Europees Parlement