Bron: Nederlands Dagblad

door Jan A. Schippers

Temidden van al het nieuws over Irak en de kabinetsformatie in Den Haag komen minder spectaculaire gebeurtenissen niet zo uitgebreid in de krantenkolommen terecht. Zo ontging het de meeste Nederlanders dat op 8 april het Europees Parlement (EP) een betreurenswaardige beslissing nam. Het EP gaf zijn fiat aan de begrotingsuitvoering in 2001 door de Europese Commissie.

Merkwaardig, omdat die uitvoering op zijn minst helemaal niet vlekkeloos is verlopen. Zo was de boekhouding een rommeltje. De Commissie heeft achteraf zitten schuiven met 212 miljoen euro om de zaak kloppend te krijgen. Daarnaast was (en is) de beveiliging van het boekhoudsysteem zo lek als een mandje. Ook heeft de verantwoordelijke Eurocommissaris Michaele Schreyer een hoogstnoodzakelijke controle op het beheer van geld- en kasmiddelen bewust tegengehouden. In het kort komt het erop neer dat een kleine middenstander zijn boekhouding veel beter organiseert dan de Europese Commissie.

De begrotingscontrole-commissie van het EP kwam een aantal van deze tekortkomingen aan de weet doordat Marta Andreasen, de voormalige interne accountant van de Europese Commissie, vorig jaar uit de school klapte. Ze was de tegenwerking die ze van de ambtelijke leiding ondervond helemaal beu. Ten einde raad informeerde zij het Europees Parlement. Terecht, omdat dat de instelling is die de Europese Commissie moet controleren. Maar de klokkenluidster kreeg van de Eurocommissarissen Schreyer en Kinnock onmiddellijk de kous op de kop: schorsing, overplaatsing en een tuchtprocedure.

Vervolgens nam mevrouw Schreyer de vlucht naar voren en beloofde met spoed aan het EP dat in 2005 de boekhouding perfect op orde zal zijn. Terwijl er 18 maanden lang niets gebeurde, lag er eind december vorig jaar ineens een ambitieus plan op tafel om de EU-boekhouding te moderniseren. Het EP liet zich door Schreyer lijmen en verleende goedkeuring over de begrotingsuitvoering in 2001. Rijk van Dam daarover: “Het slechte beheer van de Commissie zet de reputatie van alle Europese instellingen op het spel. Desondanks lijkt de meerderheid van dit Parlement ervoor te kiezen zich aan het lijntje te laten houden. Is dat in het belang van de kiezer, van de belastingbetaler? Ik meen stellig van niet. De uitvoering van de begroting door de Europese Commissie rammelt al jaren aan alle kanten. Vanaf 1999 heeft de Commissie serieus beterschap beloofd. Maar een positieve betrouwbaarheidsverklaring van de Europese Rekenkamer blijkt vandaag nog lang niet in zicht.”

Volgend jaar treedt de Commissie af. Als dan blijkt dat ze haar beloften niet is nagekomen, heeft een motie van wantrouwen weinig betekenis. Volgens Van Dam had het EP daarom de goedkeuring van de begrotingsuitvoering over 2001 op zijn minst een half jaar moeten uitstellen. Daarbij had het de eis op tafel moeten neerleggen dat de Commissie komende zomer met rapportages en bereikte resultaten aantoont dat ze serieus werk maakt van de noodzakelijke hervorming en modernisering. De ervaring leert dat wanneer je de duimschroeven stevig aandraait de Europese Commissie pas echt in beweging komt. Een EP-meerderheid heeft deze kans onbenut laten liggen en daarmee haar plicht tegenover de kiezers niet goed nagekomen. De belangrijkste taak van het Parlement is namelijk het controleren van de Europese Commissie en haar bij de les houden, zodat de burgers waar krijgen voor hun belastinggeld. Helaas gingen sociaal-democraten, groenen, liberalen en christendemocraten vroegtijdig door de bocht. Op grond van allerlei schone beloften houden ze de Commissie de hand boven het hoofd. Deze politieke partijen maken zich wel erg ongeloofwaardig wanneer ze volgend jaar weer in koor gaan klagen over de zeer lage opkomst bij de verkiezingen voor het Europees Parlement. Ligt het nou echt allemaal alleen maar aan 'ongeïnteresseerd' van de kiezers? De vraag stellen is haar beantwoorden.

De klokkenluiderskwestie rond de accountant Marta Andreasen sleept zich thans nog steeds voort. Pittig detail is dat haar kritiek op het gebrekkige boekhoudingssysteem van de Europese Commissie wel degelijk hout snijdt. Dat blijkt al uit het feit dat de Europese Commissie eind 2002 heel snel met voorstellen voor verbetering en modernisering van de boekhouding kwam. Ook lekte een vertrouwelijk notitie uit van Jules Muis, hoofd van de interne auditdienst van de Europese Commissie. Daaruit bleek dat deze interne dienst een groot deel van Andreasens bevindingen bevestigde. Er rammelde dus wel degelijk heel wat aan de boekhouding! Ondanks deze harde feiten, overblufte Eurocommissaris Neil Kinnock zijn mede-Commissieleden door mevrouw Andreasen onmiddellijk aan de dijk te zetten. Niet de veroorzakers, maar de boodschapper van het slechte nieuws werd gestraft. Dit lijkt een duidelijk bewijs dat in de burelen van de Europese Commissie nog steeds de ouderwetse cultuur en gewoonten een geduchte rol spelen. En evenzo vervulden de sociaal-democraten in het Europees Parlement hun ouderwetse rol in het beschermen van de Britse socialist Kinnock. Rijk van Dam: “Het ligt derhalve in de rede dat de Commissie niet langer in haar loopgraaf blijft zitten, maar eerlijk toegeeft dat zij heeft misgetast en de opgestarte tuchtprocedure onmiddellijk stopzet.” Het vertrouwen van de kiezer win je niet door schandaalvermijding, wél door fraudebestrijding.

Jan A. Schippers, beleidsmedewerker begrotingscontrole bij de eurofractie ChristenUnie-SGP