Triest, dat was het beste woord voor de situatie in de EU vorige week. Lidstaten die geen enkel onderling respect tonen, en een groeiende kloof tussen oude bondgenoten. De ongelukkige voorstellen, die in de marge van de Europese Raad werden gepubliceerd om slechts verder op te trekken met een klein clubje gelijkgezinden, maakten de verdeeldheid nog een graadje erger. Juist in die omstandigheden was het verrassend en positief dat de lidstaten wel in staat waren tot een gezamenlijke en toekomstgerichte verklaring over Irak. Waarbij de EU ook nog blijk geeft van verantwoordelijkheidsgevoel, door zowel humanitaire hulp als ook impliciet hulp bij de wederopbouw van het land te beloven. Een compliment voor het Grieks Voorzitterschap, die zich concentreerde op het politiek haalbare, en dat ook binnen wist te slepen. Ik roep de Commissie op zo spoedig mogelijk met concrete voorstellen voor beide soorten van hulp te komen.

Van bijzonder belang is de verklaring over de territoriale integriteit van het Tweestromenland. Deze wordt momenteel immers bedreigd door het Turkse voornemen om Irak binnen te trekken. Welke middelen denkt de Raad in te kunnen zetten om Turkije van dit voornemen af te houden? Ik vrees dat louter politieke druk niet genoeg zal zijn. Is de Raad ook bereid vergaande politieke of economische sancties tegen Turkije te nemen in geval het land de Iraakse grens daadwerkelijk oversteekt? Uitstel of afstel van Europees lidmaatschap hoort daar wat mij betreft bij.

Uit de verklaring spreekt grote waardering voor de Verenigde Naties. Daarbij zou ik wel willen onderstrepen dat deze organisatie niet kan functioneren zonder dat alle, en ik herhaal alle leden (met name van de Veiligheidsraad) hun verantwoordelijkheid dienen te nemen voor de daadwerkelijke handhaving van de internationale rechtsorde en de continuïteit van de VN-besluiten. Onbuigzaamheid en compromisloosheid is echt geen patent van de Amerikanen. In het licht van de gebeurtenissen in de afgelopen weken vind ik de Europese verklaring over de VN daarom pijnlijk hol.

Bas Belder