Europa maakt zich ongeloofwaardig als het anderen strengere normen oplegt dan zichzelf, aldus mevrouw Swiebel in een Nederlandse krant. Inderdaad, wie naar een ander wijst moet ook de hand in eigen boezem steken. Maar in het licht van de wereldsituatie is dit een ver van de realiteit afstaande bewering. Ik wil de schendingen van de mensenrechten binnen de E.U. lidstaten niet bagatelliseren. We moeten waakzaam blijven zodat de relatief goede situatie van mensenrechten in de E.U. niet verslechtert.

Maar iedere leek kan zien dat de schendingen van de mensenrechten hier, en ook de mensenrechten als zodanig die geschonden worden, van een andere orde zijn dan elders. In Pakistan worden mensen ter dood veroordeeld omdat ze een religie aanhangen. Mevrouw Swiebel noemt een politieke partij in Nederland die geen vrouwen toelaat als lid, als een ernstig geval van schending. Of het feit dat de procesduur in een aantal staten te lang is. Dergelijke feiten zijn niet gelijkwaardig te noemen. Voorlopig is de realiteit dat Europa zichzelf strengere normen oplegt dan anderen. Juist de suggestie dat het andersom zou zijn, maakt ons ongeloofwaardig naar buiten toe.

Het verslag Swiebel vraagt een duidelijk kader, liefst een grondwet, omdat men anders niet tot een onafhankelijke en eenduidige beoordeling kan komen. Inderdaad spreekt ook uit dit verslag een duidelijke politieke kleur en het daarbij behorende “normen en waarden” plaatje. Dat deze normen en waarden kennelijk niet universeel zijn, blijkt al uit het aantal tegenstemmers in de vakcommissie en uit het alternatieve voorstel van de UEN.

Een eigen grondwet is onwenselijk en overbodig. De Unie bestaat uit solide nationale staten, met eigen goed functionerende grondwetten. Deze worden omvat door een democratisch bestel met een rechterlijke toetsing en een betrokken burgerbevolking.
Als de Unie al een grondwet kreeg, zou deze hoogstens aanvullend kunnen werken ten opzichte van de grondwetten van nationale lidstaten.
Bovendien hebben we in Europa het prima functionerende EVRM en het daarbij behorende Hof. En nu zouden wij zelf zo nodig gaan toetsen?

Europa is een waardengemeenschap en niet alleen een economische gemeenschap, stelt Swiebel terecht. De grondwetten van onze lidstaten en het EVRM bewijzen dat. Het toetsingskader en de toetsing bestaan al. Daar hebben we geen politiek getint verslag van het Europees Parlement of een Europese grondwet voor nodig.

Hans Blokland