EU-rapport over vrouwen is fundamentalistisch

Sinds 11 september wordt nogal eens gesteld dat fundamentalisme en onderdrukking van de vrouw onvermijdelijk samengaan. Nog korter door de bocht: dat orthodox (christelijk) geloof en vrouwenrechten automatisch met elkaar botsen. Dit dreigt zelfs tot officieel standpunt van het Europees Parlement te worden aangenomen.

door drs. B. Belder en drs. M.L. Schouten

Als christenen geloven wij dat vrouwen gelijkwaardig zijn aan de man. De talenten, gaven en persoonlijkheid van de vrouw behoren respect en erkenning te krijgen. Deze opvatting funderen wij op de Bijbel, die met zijn gebod tot liefde alle misbruik afkeurt. Voor vrouwen is in de Bijbel een grote plaats ingeruimd. Treurig genoeg toont de werkelijkheid een ander plaatje. Veel vrouwen lijden onder misbruik, mishandeling of onderdrukking. Deze wantoestanden passen onder geen enkele dekmantel, ook niet onder een christelijke.

Sinds 11 september komt bij bespreking van deze problematiek nogal eens de mening naar voren dat fundamentalisme en systematische onderdrukking van de vrouw onvermijdelijk samengaan. Niet zelden slaat men dan door naar de stelling dat orthodox geloof en vrouwenrechten automatisch met elkaar in conflict zijn. Zo komt ook het christendom, en met name bepaalde groepen daarbinnen, onder vuur te liggen. Vrouwen in die kringen zouden lijden onder structurele discriminatie.

Deze simplistische visie dreigt nu tot officieel standpunt van het Europees Parlement aangenomen te worden. Morgen komt daar een rapport in stemming dat het probleem van vrouwen en fundamentalisme behandelt. Helaas blijkt de Spaanse auteur niet in staat tot een gedegen analyse, laat staan dat ze een serieuze poging tot een oplossing doet. Het rapport blijft steken in een seculiere geloofsbelijdenis. Arrogant en respectloos zet het rapport bepaalde vormen van godsdienst als fundamentalisme bij het vuilnis. Bovendien reduceert het de vrouw tot een bekrompen en egoïstisch wezen.


Een soort man

Om met dit laatste te beginnen: de teneur van het rapport is dat vrouwen op alle onderdelen gelijk behandeld moeten worden. Alle vormen van ongelijkheid zijn totaal onrechtvaardig en moeten zo snel mogelijk worden afgeschaft. Deze visie doet echter tekort aan de werkelijkheid. Het is onjuist om na te streven dat de vrouw 'gelijk' is aan de man. Een vrouw is gelijkwaardig, maar zowel lichamelijk als psychisch zit de vrouw anders in elkaar. Als vrouwen enkel 'gelijk' aan de man moeten zijn, is dat in feite de grootste ongelijkheid, omdat de vrouw zichzelf niet mag zijn, maar een soort man moet worden. Die visie dwingt de vrouw tot een concurrentieslag met de man, die hooguit eindigt met de 'afschaffing' van de man. Wat deze visie simplistisch maakt, is dat 'anders' alleen wordt uitgelegd in de zin van 'minder'.

Als het rapport stelt dat 'moederschap een zuiver persoonlijke kwestie is', wordt duidelijk hoe vervormd de Spaanse rapporteur de werkelijkheid ziet. Eigen autonomie is de norm, egoïsme het onvermijdelijk gevolg. Wie moederschap als zuiver persoonlijke kwestie ziet, miskent de eigen persoonlijkheid (laat staan de rechten) van het kind. Bovendien zet het rapport de rol van de vader op afschuwelijke wijze neer als iemand 'die controle uitoefent op het reproductieve vermogen van de vrouw'. Alsof vaders, en mannen in het algemeen, enkel uit zijn op macht over de vrouw. Het lijkt er inderdaad op alsof rapporteur Izquierdo Rojo de man het liefste maar af zou schaffen, om de vrouw alle ontplooiingsmogelijkheden te bieden.


Belangen afwegen

Het rapport prijst secularisatie aan als oplossing voor alle discriminatie van de vrouw. Godsdiensten mogen volgens het rapport geen enkele inbreuk maken op de mensenrechten. Dit is een misleidende stelling. 'De' mensenrechten, waar de rapporteur voortdurend over rept, zijn helemaal niet zo eenduidig als ze doet voorkomen. Er zijn talloze situaties te bedenken waarin het ene mensenrecht botst met het andere. Een voorbeeld is het geval van een journalist, die zich beledigend over een ander uitlaat. Wie kan zich nu op 'de' mensenrechten beroepen: de journalist, omdat hij vrij moet zijn te schrijven wat hij wil? Of gaat het belang van de beledigde persoon voor? Bij de bescherming van mensenrechten gaat het altijd om een keuze, waarbij het ene belang tegen het andere afgewogen wordt.

In reactie op misstanden schiet de belangenafweging van de Spaanse Europarlementariër door naar propaganda voor een ongebreideld zelfbeschikkingsrecht van de vrouw. Alle besef van verantwoordelijkheid, onderlinge liefde en zorg verdwijnt door een kil beroep op 'mijn rechten'. De maatschappelijke gevolgen van deze denkwijze zijn de laatste tijd klip en klaar. Bovendien is dit wezenlijk in strijd met het geloof in God, Die ons handelen beoordeelt, en naar Wiens instellingen wij ons leven in moeten richten.


Respectloos

Het rapport is bovendien respectloos richting alle godsdiensten als het secularisatie aanprijst als dé oplossing voor alle onrechtvaardige behandeling van de vrouw. Net alsof de secularisatie tot gevolg heeft gehad dat in Europa slavernij, uitbuiting, misbruik en mishandeling van vrouwen zijn afgenomen. De positieve rol van godsdienst in het bieden van richting, geborgenheid en samenhang aan het leven blijft totaal buiten beschouwing. Laat staan dat het rapport oog heeft voor de positieve invloed, die van het christendom is uitgegaan op de positie van de vrouw. Wanneer het maatschappelijk debat de lijn van dit rapport volgt, loopt het in de val waartegen het zelf waarschuwt. Libertijns fundamentalisme wordt dan dwingend en intolerant aan anderen opgelegd.

Als christenen wijzen wij iedere vorm van onderdrukking van de vrouw als strijdig met de Bijbel af. Misstanden waarvan vrouwen het slachtoffer zijn, willen wij bestrijden. Het egoïsme stimuleren en de mens tot zijn eigen norm verheffen, is echter de oplossing niet.

Drs. B. Belder is lid van het Europese Parlement voor ChristenUnie en SGP.
Mr. Drs. M.L. Schouten is beleidsmedewerkster bij de Eurofractie ChristenUnie-SGP.