In de oktober editie van CV.Koers verscheen een opinie-artikel van Roel Kuiper over de ChristenUnie-SGP fractie in het Europees Parlement. Daarin betoogde Kuiper dat deze eurofractie na de verkiezingen verkeerde keuzes heeft gemaakt. Een heldere politieke koers is volgens hem alleen mogelijk als er uit de groep Onafhankelijkheid en Democratie (Ind/Dem) wordt gestapt, waarin ook Lega Nord "welkom was", en aansluiting wordt gezocht bij de christen-democratische EVP.

Kuiper noemt in zijn artikel een aantal voordelen van de EVP en een aantal nadelen van de Ind/Dem, maar gaat voorbij aan de nadelen van de EVP en de voordelen van de Ind/Dem. Op die manier is een eerlijke afweging voor de lezer niet mogelijk.

Kuiper laat het in zijn artikel voorkomen alsof de ChristenUnie-SGP fractie blind is voor andere christenen in het Parlement en nooit geprobeerd heeft om met hen samen te werken. Die suggestie raakt kant noch wal. Het ideaal van de fractie is uiteraard een groep te vormen die een christelijke basis heeft en waarin belijdende christenen uit elk land welkom zijn.

Er gelden niettemin een aantal criteria voor het vormen van een eigen groep in het parlement: men moet onder andere minimaal 19 parlementsleden uit vijf verschillende landen hebben voordat daar toestemming voor gegeven wordt. Op dit moment zijn er wel een aantal christenen waar contact mee is, maar beslist niet voldoende voor een eigen groep. Het aantal "geestverwanten uit Hongarije", waar Kuiper mee schermt, bestaat slechts uit de ene persoon van Peter Olajos, die namens de nu uiteen gevallen MDF in het parlement zit. Met hem is in het verleden veel contact geweest, hij heeft zelfs stage gelopen bij de ChristenUnie-SGP fractie, en ook nu is er nog regelmatig persoonlijk contact. Uiteindelijk heeft Olajos er voor gekozen om bij de EVP groep te gaan.

Ook ChristenUnie en SGP hadden er voor kunnen kiezen om deel te gaan uitmaken van die groep. Maar zoiets doet de eurofractie niet zonder grondige voorbereiding en een fiat van de partijbesturen en onze politieke adviseurs. Daar moet dus draagvlak voor bestaan. Er is in de afgelopen periode zowel in de ECPM, het samenwerkingsverband van Europese christelijke partijen, als op een partijcongres van de ChristenUnie uitvoerig gediscussieerd over de voor- en nadelen van deelneming in de EVP versus deelneming in een kleinere groep waarin we onze onafhankelijkheid konden waarborgen. Mede op grond van die discussies hebben ChristenUnie en SGP als eerste keuze geopteert voor de Ind/Dem groep. In die situatie had de eurofractie niet het mandaat om onderhandelingen aan te knopen met de EVP. Dat zou een breuk met het verleden zijn geweest waarvoor geen aanleiding was, gelet op de gevoerde discussies.

Kuiper geeft in zijn artikel aan dat christelijke politiek als eigen thema’s zou moeten hebben: "bescherming van het leven, huwelijk en gezin, sociale gerechtigheid en een betrouwbare overheid." Naast het feit dat deze terreinen grotendeels geen Europees beleidsterrein zijn, ligt wat ons betreft hier ook net het probleem met de EVP groep. De meerderheid daarvan denkt niet hetzelfde als wij over deze thema’s en degenen die wel ons standpunt delen worden niet serieus genomen en krijgen maar weinig mogelijkheden om hun standpunt te verwoorden, zoals de Ierse Dana Scallon in de vorige parlementaire periode overkwam. Door de sterke fractiediscipline is men binnen de EVP ook meer gebonden en verbonden aan elkaars standpunten. Voor ChristenUnie en SGP zou er binnen de EVP dus weinig ruimte zijn om met gebruikmaking van parlementaire instrumenten hierover het eigen standpunt te verkondigen.

Binnen de voormalige EDD en huidige Ind/Dem groep is die ruimte er wel. We worden vrijgelaten om te zeggen wat we willen en te stemmen zoals we dat noodzakelijk achten, zonder daarin gehinderd te worden door groepsdiscipline. Dat heeft uiteraard wel als keerzijde dat andere leden van de groep datzelfde recht ook hebben, maar dat nadeel weegt niet op tegen de vrijheid van handelen. Daar komt bij dat de andere leden er in een aantal gevallen standpunten op nahouden die wijzelf ook huldigen. Op ethisch gebied kunnen we tot nog toe prima samenwerken met bijvoorbeeld onze Poolse collega’s en de Ierse Kathy Sinnott.

Dat de meerderheid van de Ind/Dem groep er een andere visie ten opzichte van de EU op nahoudt dan ChristenUnie en SGP was bekend, maar dat geldt ook voor de EVP. De stellingen dat de Ind/Dem groep "ten aanzien van Europa weinig constructiefs te melden heeft" en dat met de keuze voor deze groep ook de "handen van ChristenUnie- en SGP-politici in de Tweede Kamer gebonden zijn" zijn nergens op gebaseerd. Het is wél waar dat de Ind/Dem groep geformeerd is met als gemeenschappelijk doel de voorkoming van de Europese grondwet. Maar dat is geen anti-Europese opvatting. Het huidige grondwetsvoorstel bevat namelijk een aantal punten die naar onze mening onverenigbaar zijn met het doel van de EU. De EU zou zich moeten bezighouden met het oplossen van problemen die grensoverschrijdend zijn, daarin kan ook op onze steun gerekend worden. De grondwet echter, beweegt de EU in een richting die wij niet willen, namelijk die van een federale staat waarin voor kleine landen weinig ruimte is. Dat gaat ten koste van de democratische legitimiteit van de EU. Dit is exact wat de Tweede Kamerfracties ook voorstaan.

De politieke programma’s van een aantal nationale delegaties in de Ind/Dem groep bevatten wel "anti-Brusselse retoriek." Met name de Engelse UKIP zou het liefst zien dat Groot-Brittannië de EU verlaat. Maar daar hebben de andere leden van de Ind/Dem groep geen boodschap aan. Elk lid is alleen gebonden aan een vijftal gezamenlijke uitgangspunten, die betrekking hebben op de grondwet en de bescherming van nationale culturen. Ook is daarin de onafhankelijkheid van alle leden vastgelegd.

Dat Lega Nord ook deel ging uitmaken van de Ind/Dem groep was iets waar we ongelukkig mee zijn. Sterker nog, we hebben tegen hun toetreding gestemd. Wat ons betreft vertrekken ze ook zo snel mogelijk weer. Lega Nord heeft zich echter wel aan een aantal voorwaarden moeten conformeren. Die zijn opgenomen in de gezamenlijke uitgangspunten. Onder andere staat daarin dat voor xenofobie en anti-semitisme in de groep geen plaats is. Daar moet Lega Nord zich aan houden. Indien dat niet gebeurt zal onherroepelijk verwijdering van Lega Nord uit de Ind/Dem groep volgen.

Alles afwegend zijn ook wij niet van mening dat de huidige Ind/Dem groep de plek is waar we ons helemaal thuis voelen. Maar binnen het Europees Parlement is het in de huidige omstandigheden de minst slechte optie, omdat we onze visie er onbelemmerd kunnen uitdragen.

Op dit moment is er geen betere mogelijkheid voorhanden om ons verkiezingsprogramma te realiseren. We blijven zoeken naar mogelijkheden om samen met medechristenen te werken aan een christelijk politiek getuigenis in Europa, en onze keuze voor de Ind/Dem laat onverlet dat we dwars door de grenzen van groepen heen geestverwanten ontmoeten. 

dr. J. Blokland, lid van het Europees Parlement
drs. J. Wijmenga, beleidsmedewerker eurofractie