Turkije

Argumenten tegen de toetreding van Turkije zijn er te over. Alleen de westkust van Turkije is geografisch, historisch en cultureel met Europa verbonden. Het land is seculier, maar op een totaal andere manier dan de gemiddelde Europese staat. De mensenrechten worden er regelmatig geschonden. Economisch gaat het niet goed. De toezegging dat er ooit onderhandeld zou worden over het lidmaatschap van de Unie is gedaan onder druk van de Amerikanen. En Europa zal met Turkije vrijwel onbestuurbaar worden.

Toch is het opvallend welke overwegingen de genoemde politici hieraan toevoegen. Volgens de Eurofractie van de ChristenUnie/SGP is Turkije islamitisch en hoort het daarom niet bij Europa. Fractielid Bas Belder van de SGP denkt zelfs dat het niet ondenkbaar is dat moslims hier de baas worden en christenen zullen degraderen tot tweederangs burgers. En Eimert van Middelkoop, voor de ChristenUnie lid van de Eerste Kamer, vermoedt dat achter het enthousiasme voor het EU-lidmaatschap van Turkije een opvatting schuilgaat die het niet-christelijke karakter van de Unie benadrukt.

Nu is voor het laatste wel iets te zeggen. Toch is de argumentatie als geheel enigszins merkwaardig. Een islamitische overheersing van Europa is ver weg. En het is weinig overtuigend je uitgangspunt te nemen in een gemeenschappelijke christelijk Europees erfgoed, als je altijd hebt gehamerd op de enorme diversiteit binnen Europa en zware kritiek hebt gehad op het antigodsdienstige denken in bijvoorbeeld Frankrijk.

Maar het meest opvallend is het ontbreken in deze kritiek van de notie van de godsdienstvrijheid. Juist de antirevolutionairen hebben altijd beweerd dat deze vrijheid een gave van God is. Van daaruit gezien moet de islam niet met politieke besluitvorming, maar met geestelijke middelen en vanuit innerlijke overtuiging worden bestreden. Ook deze godsdienst mag immers in het publieke leven haar plaats innemen. In Nederland, maar eventueel ook binnen de Unie.

Men kan met enig recht sceptisch staan tegenover de toetreding van Turkije tot de Europese Unie. Maar het is daarbij wel zaak zich in de onderbouwing daarvan ver te houden van het vissen in de troebele wateren van het antimoslimsentiment.